28 stycznia, w 22. rocznicę katastrofy w Międzynarodowych Targach Katowickich, jak co roku, przedstawiciele służb uczestniczących w akcji ratunkowej, władze samorządowe i wojewódzkie, bliscy ofiar złożyli kwiaty przed pomnikiem upamiętniającym tę tragedię. Była tam też, jak widać na załączonym zdjęciu, delegacja Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach.
Przypomnijmy: w sobotę (28 stycznia roku 2006) trwała wystawa gołębi pocztowych. W hali było ok. 1,2 tys. osób, gdy – pod ciężarem zalegającego śniegu – runął dach. W katastrofie zginęło 65 osób, a ponad 170 zostało rannych, w tym 26 ciężko. Akcja ratunkowa trwała do 20 lutego 2006 r. Poniżej przedstawiamy fragment dokumentu „ANALIZA ZDARZENIA, dot.: miejscowe zagrożenia związane z zawaleniem się dachu hali wystawowej Międzynarodowych Targach Katowickich w Chorzowie przy ulicy Bytkowskiej 1 b w dniach 28. 01. 2006 –20. 02. 2006 r.”.
Analizę (prawie 80 stron tzw. maszynopisu, 138 tys. znaków) opracował (w lutym 2006 r.) zespół oficerów Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straż Pożarnej w Katowicach. Dokument przedstawiamy w brzmieniu oryginalnym.
1 lutego 2006 r.
• godz. 8:40 z polecenia KDR dokonano podmian załóg na miejscu akcji. Teren działań zabezpieczają teraz zastępy z JRG Tychy, Siemianowice, Mysłowice i Sosnowiec. Ponadto na miejscu znajdują się przedstawiciele Policji, Prokuratury, którzy zbierają informacje i zabezpieczają ślady do czynności procesowych.
• godz. 11:00 na teren akcji przybywają grupy poszukiwawcze PSP z psami i kamerami wziernikowymi z Nowego Sącza, Łodzi oraz KW Policji, które zostają wprowadzone do działań polegających na penetracji terenu zawaliska. Sprawdzane są w dalszym ciągu miejsca wskazywane przez psy. Przy użyciu kamer wziernikowych penetrowane są miejsca (nisze) znajdujące się pod zawalonym dachem. Działania te nie przynoszą rezultatów związanych ze znalezieniem kolejnych ofiar tragedii.
W dalszym ciągu nieznany jest los 2 zaginionych osób (kobiety i mężczyzny).
• godz. 14:00 na miejscu zdarzenia cały czas prowadzone są działania polegające na penetracji zawaliska. Mimo kilkukrotnym próbom nie udaje się odnaleźć ofiar. Jednak psy potwierdzają wcześniej wskazane miejsca, gdzie mogą być ofiary. Są to trudno dostępne sektory, w których znajdują się główne elementy konstrukcji zawalonego dachu. Ze względu na niebezpieczeństwo dalszego zawalenia się dachu i ścian podczas ewentualnych prac prowadzonych w sąsiedztwie tych elementów, KDR podejmuje decyzję o odstąpieniu od działań.
• godz. 17:00 działania ratownicze zostają w tym dniu zakończone. Ratownicy z grup poszukiwawczych zostają wycofani z terenu akcji a w konsekwencji odesłani do macierzystych jednostek. Na miejscu pozostają zastępy z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego w celu dozorowania i zabezpieczenia miejsca tragedii.
W tym dniu pod przewodnictwem Wicewojewody Śląskiego odbyło się kolejne już posiedzenie Wojewódzkiego Zespołu Reagowania Kryzysowego w którym uczestniczyli:
• Śląski Komendant Wojewódzki PSP w Katowicach,
• Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach,
• Komendant Miejski PSP w Chorzowie,
• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego,
• Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego,
• Dyrektorzy Wydziałów Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach,
• Prokurator Okręgowy w Katowicach,
• Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego i Usług Technicznych „Śląsk” sp.o. o.
• Przedstawicieli Międzynarodowych Targów Katowickich w Chorzowie.
Główne ustalenia z narady to:
1. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego przeprowadzi kontrolę na miejscu zdarzenia w celu stwierdzenia, czy MTK przystąpiły do realizacji decyzji o wykonaniu robót zabezpieczających.
2. Ze względu na brak środków finansowych przez MTK Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wystąpi do Śląskiego Wojewody o zabezpieczenie środków na przeprowadzenie rozbiórki.
3. Wydział Prawny i Nadzoru Śl. UW udzieli pomocy Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego w przygotowaniu projektu umowy z wykonawcą robót rozbiórkowych.
4. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego poinformuje Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego, prokuraturę oraz inne służby o podjętych działaniach interwencyjnych. Ponadto ustalono, że w dniu jutrzejszym zostanie podpisany protokół o przekazaniu miejsca katastrofy budowlanej firmie, która realizować będzie rozbiórkę.
2 lutego 2006 r.
• godz. 8:45 na terenie katastrofy znajdują się 3 zastępy ratownicze z JRG Siemianowice, Bytom i Katowice, które w dalszym ciągu realizują zabezpieczenie miejsca zdarzenia,
• godz. 9:30 na miejsce zdarzenia udaje się Śląski Komendant Wojewódzki oraz grupa oficerów w celu protokolarnego przekazania miejsca katastrofy budowlanej objętej działanie ratowniczym. W tym czasie KDR podejmuje również decyzję o odesłaniu ostatniej grupy poszukiwawczej z JRG Łódź.
• godz. 11:00 na terenie Międzynarodowych Targów Katowickich zostaje podpisany protokół przekazania miejsca katastrofy budowlanej Przedsiębiorstwu Budownictwa Ogólnego i Usług Technicznych „Śląsk” sp. o. o. z Katowic. Protokół zostaje parafowany także przez Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego i Komendanta Miejskiego PSP
w Chorzowie. Śląski Komendant Wojewódzki PSP w podpisanym protokole zobowiązuje się do czasu zakończenia rozbiórki zawalonej hali zabezpieczać teren katastrofy zastępami PSP. W tym czasie Śląski Komendant Wojewódzki PSP przekazuje dowodzenie działaniami Komendantowi Miejskiemu PSP w Chorzowie.
• godz. 14:00 KDR zgłasza powrót informując, że na zabezpieczeniu zostają zastępy z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego. Prace rozbiórkowe zostaną rozpoczęte w dniu 3 lutego br.
3 lutego 2006 r.
W tym dniu pod przewodnictwem Wicewojewody Śląskiego odbyło się kolejne już posiedzenie Wojewódzkiego Zespołu Reagowania Kryzysowego w którym uczestniczyli:
• Śląski Komendant Wojewódzki PSP w Katowicach,
• Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach,
• Komendant Miejski PSP w Chorzowie,
• Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego,
• Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego,
• Dyrektorzy Wydziałów Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach,
• Prokurator Okręgowy w Katowicach,
• Prezes Zarządu Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego i Usług Technicznych „Śląsk” sp.z o. o.
• Przedstawicieli Międzynarodowych Targów Katowickich w Chorzowie.
Spotkanie odbyło się w związku z wnioskiem Prokuratora Okręgowego na wstrzymanie prac rozbiórkowych. Powodem było nie dostarczenie wymaganych dokumentów od Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. W toku spotkania ustalono następujący tryb postępowania:
1. Prokurator spotka się z ekspertami powołanych przez prokuraturę i spróbuje ich przekonać by zaakceptowali plan działania opracowany przez ekspertów budowlanych,
2. Ze względu na prowadzone śledztwo Prokuratura powołała własnych ekspertów i dlatego nie może się zgodzić na wiodącą rolę ekspertów z Politechniki Śląskiej,
3. W dniu 4 lutego br. o godzinie 8:00 na miejscu katastrofy spotkają się eksperci, przedstawiciele Nadzoru Budowlanego i Prokuratury i podjęte zostaną decyzje o kontynuacji prac rozbiórkowych.
Na miejscu pozostają zastępy z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego w celu dozorowania i zabezpieczenia miejsca tragedii.
4 – 9 lutego 2006 r.
Na miejscu katastrofy prowadzone są prace rozbiórkowe. Teren prac zabezpieczają zastępy ratownicze z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego.
10 lutego 2006 r.
Podczas prac rozbiórkowych pracownicy docierają do oznaczonego miejsca (wskazanego wcześniej przez psy ratownicze). W tym momencie zostają przerwane prace rozbiórkowe i wprowadzeni zostają zabezpieczający miejsce katastrofy ratownicy. Przy wykorzystaniu maszyn i urządzeń budowlanych docierają do 64 ofiary tragedii (mężczyzny).
Po wydobyciu, zwłoki przekazano Policji. W tym momencie zaginiona jest jeszcze jedna osoba, która prawdopodobnie znajduje się jeszcze pod zawalonym dachem.
W tym dniu uzgodniono, że w dniu 14 lutego br. prace rozbiórkowe będą prowadzone w ostatnim sektorze wskazanym przez psy poszukiwawcze. Dlatego na ten dzień prawdopodobnie zostanie zadysponowana grupa poszukiwawcza z psem z Nowego Sącza. Na miejscu pozostają zastępy z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego w celu dozorowania i zabezpieczenia miejsca tragedii.
11 – 13 lutego 2006 r.
Na miejscu katastrofy prowadzone są prace rozbiórkowe. Teren prac zabezpieczają zastępy ratownicze z Chorzowa, Bytomia i Katowic oraz zespół ratownictwa medycznego.
14 lutego 2006 r.
• godz. 10:00 do siedziby Komendy Wojewódzkiej PSP w Katowicach przyjeżdża grupa poszukiwawcza z Nowego Sącza (z psem do poszukiwań zwłok), którą dzień wcześniej zadysponowało KCKR. W tym czasie firma prowadząca rozbiórkę dociera do ostatniego oznaczonego miejsca (wskazanego wcześniej przez psy ratownicze) i wstrzymuje dalsze prace
rozbiórkowe.
• godz. 10:30 na miejsce katastrofy przyjeżdża grupa poszukiwawcza. Po wprowadzeniu na rumowisko psa poszukiwawczego wskazuje on miejsce w którym może znajdować się ostatnia ofiara katastrofy. Po około 30 minutach ratownicy docierają do 65 ofiary (kobiety) tragedii. Po wydobyciu, zwłoki przekazane są funkcjonariuszom Policji.
• godz. 15:00 grupa poszukiwawcza wraca do macierzystej jednostki. Na miejscu katastrofy zostają zastępy realizujące zabezpieczenie prac rozbiórkowych.
15 – 20 lutego 2006 r.
Na rumowisku trwają prace rozbiórkowe prowadzone przez specjalistyczną firmę budowlaną. Miejsce zdarzenia w dalszym ciągu zabezpieczają zastępy ratownictwa technicznego PSP oraz zespół ratownictwa medycznego. W dniu 19 lutego br. zakończono etap prac rozbiórkowych, który polegał na odkryciu posadzki zawalonej hali targowej. Po wyciągnięciu wszystkich elementów zawalonego dachu nie stwierdzono już żadnych ofiar mogących znajdować się pod zawaliskiem. W związku z powyższym w dniu 20 lutego br. o godz. 16:00 podjęto decyzję o zakończeniu akcji i powrocie zastępów do jednostek macierzystych…”
NADBRYG. W ST. SPOCZ. JANUSZ SKULICH WSPOMINA
– Na miejscu akcji znalazł się też właściwy człowiek, który wziął na siebie całą koordynację działań medycznych, doktor Andrzej Jurkiewicz. Nie mieliśmy żadnych problemów z porozumieniem. Ten człowiek był protoplastą koordynatorów medycznych. Mieliśmy ten komfort, że karetki czekały na miejscu zdarzenia na poszkodowanych. Zatem zgodnie z definicjami mimo ogromnej skali było to zdarzenie mnogie, ale nie masowe, bo wystarczyło sił i środków do zaopatrzenia wszystkich rannych. Mało tego – ratownicy medyczni opatrywali rannych jeszcze przed ich wydobyciem, oczywiście na ile było to możliwe („Przegląd Pożarniczy”, styczeń 2021)...
EPILOG
O nieumyślne spowodowanie katastrofy w hali MTK oskarżonych zostało 12 osób: projektanci i wykonawcy hali, inspektorka nadzoru budowlanego, zarządcy MTK.
Jeden oskarżony poddał się karze dobrowolnie. Jeden zmarł podczas procesu. Sprawa jednego została wyłączona do osobnego postępowania z powodu jego złego stanu zdrowia.
W 2017 r. zapadły wyroki: projektant hali został skazany na dziewięć lat więzienia, inspektorka nadzoru na dwa lata, rzeczoznawca budowlany na dwa lata, zarządca hali i dyrektor techniczny spółki – na półtora roku, członek zarządu MTK na dwa lata, drugi członek – Nowozelandczyk Bruce R. oraz trzech wykonawców hali zostało uniewinnionych. W 2019 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach skazał Bruce’a R. na półtora roku więzienia za nieumyślne sprowadzenie katastrofy hali MTK.