Dzień Wszystkich Świętych obchodzony jest w katolicyzmie 1 listopada, od 837 r. Święto to ustanowił papież Grzegorz IV. W prawosławiu przypada ono w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego (zwanym Pięćdziesiątnicą, co nastąpi 11 czerwca 2023 r. W protestantyzmie nie ma takiego zwyczaju.
Za czasów słusznie minionych w Polsce władza starała się desakralizować tę datę, nazywając przypadające wtedy święto Dniem Zmarłych lub – co brzmi nieco horrorowato – Świętem Zmarłych.
1 listopada Kościół wspomina nie tylko oficjalnie uznanych świętych, czyli beatyfikowanych i kanonizowanych. Również wszystkich wiernych zmarłych, których życie nacechowane było świętością. 2 listopada przypada Dzień Zaduszny (zaduszki). Nie wchodząc w teologiczne szczegóły oba te dni kojarzą się powszechnie z zapalaniem świeczek i zniczy na grobach.
Taki zwyczaj zasadniczo obowiązuje tylko w państwach słowiańskich i będących pod ich wpoływem (np. na Litwie). Bo też z kultury przedchrześcijańskiej wywodzi się. Wówczas zmarłych wspominano podczas tzw. dziadów, kiedy to przyzywano – w nocy z 31 października na 1 listopada – z zaświatów dusze zmarłych, by pomóc im i zaspokoić ich cielesne potrzeby.
Na grobach stawiano jedzenie (zwyczaj ten do dziś praktykuje się w prawosławiu, szczególnie w Rosji) i zapalano świece. Po to, by dusze mogły się ogrzać, a te zbłąkane – by mogły odnaleźć drogę do domu.
Dziś mało kto kojarzy stawianie zniczy (nie tylko 1 i 2 listopada) z dziadami. To widoczny wyraz wspomnienia zmarłych. Bowiem „człowiek żyje tak długo, jak długo trwa pamięć o nim…”.
