Tegoroczny Światowy Dzień Zdrowia (7 kwietnia) zainaugurował przez WHO całoroczną kampanię na rzecz zdrowia matek i noworodków pod hasłem „Zdrowe początki, pełna nadziei przyszłość”. Kampania jest jak najbardziej potrzebna. Blisko 300 tys. kobiet traci życie z powodu komplikacji ciąży lub porodu każdego roku. Ponad 2 mln dzieci umiera w pierwszym miesiącu życia, a kolejne 2 mln rodzi się martwych. To mniej więcej jeden możliwy do uniknięcia zgon co 7 sekund.
W okolicznościowym komunikacie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podała, że aż cztery na pięć krajów nie zrealizuje do 2030 r. celów dotyczących poprawy przeżywalności matek, a jeden na trzy kraje nie osiągnie celów w zakresie zmniejszenia śmiertelności noworodków.
Systemy opieki zdrowotnej muszą ewoluować, aby radzić sobie z wieloma problemami wpływającymi na zdrowie matek i noworodków. Obejmują one nie tylko bezpośrednie powikłania położnicze, ale także problemy ze zdrowiem psychicznym, choroby niezakaźne oraz kwestie związane z planowaniem rodziny.
„WHO zaleca co najmniej osiem kontroli przez pracownika służby zdrowia, począwszy od momentu potwierdzenia ciąży. Kontrole te monitorują stan zdrowia matki i rozwój dziecka oraz wykrywają ewentualne powikłania. Spodziewaj się badań, takich jak USG, badania moczu, badania krwi, pomiary ciśnienia, badania glukozy oraz monitorowanie wzrostu dziecka. Są one kluczowe, nawet jeśli czujesz się zdrowa, ponieważ nie wszystkie schorzenia dają oczywiste objawy. Zmniejsz ryzyko, uczestnicząc we wszystkich wizytach prenatalnych i prowadząc zdrowy tryb życia…”
Tzw. Cele Zrównoważonego Rozwoju, opracowane przez ONZ, zakładają redukcję umieralności:
• noworodków do maksymalnie 12 przypadków na tysiąc żywych urodzeń,
• umieralności dzieci poniżej piątego roku życia do 25 przypadków na tysiąc żywych urodzeń oraz
• umieralności okołoporodowej matek do mniej niż 70 zgonów na 100 tys. żywych urodzeń do 2030 r.
W Polsce współczynnik zgonów niemowląt wynosi według najnowszych danych GUS (za 2023 r.) 3,9 promila (czyli niespełna 4 przypadki na tysiąc urodzeń).
Od 2010 r. do 2020 r. wskaźnik spadał z poziomu 5 promili do 3,6 promila.
W krajach OECD średni wskaźnik umieralności okołoporodowej matek wyniósł 10,9 zgonów na 100 tys. żywych urodzeń (dane za 2020 r.), natomiast w Polsce osiągnięto wskaźnik poniżej 3 zgonów na 100 tys. urodzeń.
Światowy Dzień Zdrowia został ustanowiony na pamiątkę rocznicy powstania WHO (7 kwietnia 1948 r.). Każdego roku towarzyszy mu inny temat przewodni. W 2024 r. hasło brzmiało: „Moje zdrowie, moje prawo”. Przypominało ono, że każdy człowiek ma prawo do dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych, edukacji i informacji. Tylko idea – rzeczywistość jest taka, że posiadanie prawa do takiego dostępu i faktyczne korzystanie z niego to dwie różne sprawy. Rada Światowej WHO ds. ekonomii zdrowia dla wszystkich stwierdziła, że chociaż co najmniej 140 krajów uznaje zdrowie za prawo człowieka w swojej konstytucji , tylko cztery kraje wspominały o tym , jak je finansować.