W niedługim czasie zakończymy prace nad programami kursów kwalifikacyjnych dla ratowników medycznych przewidzianych ministerialnym rozporządzeniem – zapowiada prof. Klaudiusz Nadolny, kierownik Katedry i Zakładu Ratownictwa Medycznego Wydziału Nauk Medycznych Akademii Śląskiej w Katowicach, zasiadający w zespołach tworzących te programy.
Kursy (certyfikowane przez Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego) będą dotyczyły m.in. stwierdzania zgonu i przeprowadzania badań USG – czytamy w portalu rynekzdrowia.pl.
To rozporządzenie (z 24 maja 2024 r.) dotyczy:
• stwierdzania zgonu, do którego doszło podczas akcji medycznej;
• wykonywanie badania USG według protokołów ratunkowych;
• przeprowadzanie badania kwalifikacyjnego w celu wykluczenia przeciwwskazań do wykonania zalecanego szczepienia ochronnego oraz przeprowadzania tych szczepień.
Wszystkie te medyczne czynności są ważne, ale priorytetowe znaczenie zadają się mieć dwie pierwsze z wymienionych wyżej. O prawo do stwierdzania zgonu przez ratowników medycznych, o ile doszło do niego podczas wykonywania akcji medycznej, dyskutowało się latami. Aż wreszcie…
Jest to możliwe od 22 czerwca 2023 r. Wówczas weszła w życie nowelizacja ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, która wprowadza możliwość stwierdzania zgonu przez kierowników zespołów ratownictwa medycznego (ZRM) w sytuacjach, gdy zgon nastąpił w trakcie akcji medycznej.
STWIERDZANIE ZGONU I PRZEPROWADZANIE BADAŃ USG
Stwierdzanie zgonu określa ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Zgon może stwierdzić:
• lekarz leczący chorego w ostatniej chorobie albo – to co dotyczy ratowników medyczny:
• kierownik ZRM, jeżeli zgon nastąpił w trakcie akcji medycznej, o której mowa w art. 41 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym.
Przypomnieć należy, że kierownikiem ZRM jest:
• lekarz systemu (coraz mniej mamy lekarzy w PRM, przez co coraz mniej w systemie jest ZRM S) lub
• pielęgniarka systemu
• lub ratownik medyczny, którzy posiadają odpowiednie uprawnienia do wykonywania medycznych czynności ratunkowych.
Do stwierdzania zgonu wymagane jest ukończenie specjalistycznego kursu. Wyedukować trzeba się także do obsługi USG. Wykonanie badania USG w karetce znacząco zwiększa szanse na przeżycie pacjenta np. z masywnym krwawieniem do opłucnej, tamponadą serca, urazem jamy brzusznej. Obecnie 30-35 proc. ambulansów ma na pokładzie aparat USG.
SAMODZIELNIE WYKONYWANE CZYNNOŚCI MEDYCZNE
Obecnie ratownicy medyczni i pielęgniarki systemu mogą wykonywać samodzielnie następujące czynności ratunkowe:
•ocenę stanu pacjenta w celu ustalenia postępowania i decyzji o podjęciu lub odstąpieniu od medycznych czynności ratunkowych;
• układanie pacjenta we właściwej pozycji uzależnionej od stanu pacjenta lub odniesionych obrażeń;
• podjęcie i prowadzenie podstawowej i zaawansowanej resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dorosłych i dzieci;
• bezprzyrządowe przywracanie drożności dróg oddechowych;
• przyrządowe przywracanie i zabezpieczanie drożności dróg oddechowych;
• odsysanie treści z dróg oddechowych;
• podjęcie tlenoterapii biernej lub wspomagania oddechu lub wentylacja mechaniczna;
• intubację dotchawiczą w nagłym zatrzymaniu krążenia;
• defibrylację zautomatyzowaną lub ręczną na podstawie EKG;
• wykonanie i ocenę zapisu EKG;
• wykonanie przezskórnej elektrostymulacji serca w bradyarytmiach oraz kardiowersji w tachyarytmiach, w przypadku pacjentów niestabilnych hemodynamicznie;
• monitorowanie czynności układu oddechowego i układu krążenia nieinwazyjnymi metodami;
• kaniulację żył obwodowych kończyn górnych i dolnych oraz żyły szyjnej zewnętrznej (polega na założeniu wenflonu do żyły);
• wykonanie dojścia doszpikowego przy użyciu gotowego zestawu;
• podawanie leków drogą dożylną, domięśniową, podskórną, dotchawiczą, doustną, doodbytniczą i wziewną oraz doszpikową, przy użyciu gotowego zestawu;
• odbarczenie odmy prężnej drogą nakłucia jamy opłucnowej;
• oznaczanie poziomu parametrów krytycznych z użyciem dostępnego sprzętu, w tym w szczególności: poziomu glukozy w surowicy, elektrolitów w surowicy, badania gazometrycznego krwi włośniczkowej;
• opatrywanie ran, tamowanie krwotoków, unieruchamianie złamań, zwichnięć i skręceń, unieruchamianie kręgosłupa ze szczególnym uwzględnieniem odcinka szyjnego;
• odebranie nagłego porodu w warunkach pozaszpitalnych,
• segregację medyczną;
• podejmowanie działań zabezpieczających w celu ograniczenia skutków zdrowotnych zdarzenia;
• podawanie koncentratów czynników krzepnięcia oraz desmopresyny w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego, z zasobów własnych chorego;
• przygotowanie pacjenta i opiekę medyczną podczas transportu;
• podawanie leków.
CZYNNOŚCI MEDYCZNE WYKONYWANE POD NADZOREM LEKARZA
A oto wykaz czynności medycznych, które ratownicy medyczni i pielęgniarki systemu mogą podjąć pod nadzorem lekarza:
• intubacja dotchawicza w laryngoskopii bezpośredniej w przypadku innym niż nagłe zatrzymanie krążenia z użyciem środków zwiotczających;
• cewnikowanie pęcherza moczowego;
• zakładanie sondy żołądkowej i płukanie żołądka;
• podawanie na zlecenie lekarza leków określonych w rozporządzeniu i innych;
• wykonywanie szczepień przeciwko COVID-19...