W Katowicach od 11 do 17 lipca będzie „umiarkowanie gorąco”: między 27 a 30 st. C. W tym czasie w Hurghadzie (Egipt), gdzie naszych jest mnóstwo, będzie „bardzo gorąco”: między 39 a 42 st. C. W jednym i drugim miejscu – oczywiście w cieniu. Przy takich temperaturach (do tych w pełnym słońcu trzeba śmiało można dodać 10 st. C) trzeba zadbać o nawodnienie organizmu, bo jak się tego nie dopełni, to zapominalskiego może odwiedzić zespół ratownictwa medycznego z pogotowia ratunkowego.
O to powinni zadbać nie tylko ludzie chorzy, starszego wieku. Młodego/młodą też może trafić udar słoneczny, szczególnie, gdy plaża „robi” za… patelnię. Podaje się, że w takim tropiku trzeba przyjmować dziennie od 2,5 do 3 l płynu. Najlepiej wody, a jeszcze lepiej soku pomidorowego czy wielowarzywnego, bo zawierają one naturalny potas.
Ten pierwiastek jest kluczowym elektrolitem, który odgrywa istotną rolę w regulacji równowagi płynów w organizmie. Niski poziom potasu (hipokaliemia) może prowadzić do skurczów mięśni, osłabienia, a także problemów z sercem.
NIEKTÓRE LEKI W TROPIKALNEJ TEMPERATURZE … SZKODZĄ!
Warto wiedzieć, że upał może zmienić działanie niektórych leków. Wiele z nich w wysokich temperaturach działa inaczej i mogą negatywnie wpływać na organizm. W jaki sposób?
Oto przykład. Gdy jest „umiarkowanie” lub „bardzo gorąco” w sposób naturalny więcej wypacamy wody. A na wakacjach, szczególnie poza granicami Polski, zdarza się, że miewa się tzw. kłopoty żołądkowe. Jeśli taka osoba przyjmuje leki moczopędne, a złapie biegunkę w tym gorącu, to zaczyna jej brakować wody w organizmie.
To może prowadzić do reakcji hipotensyjnej, czyli nadmiernego obniżenia ciśnienia tętniczego.
Gdy słońce grzeje, chodzi się zazwyczaj w ubraniach z krótkim rękawem, bluzkach na ramiączkach, odsłaniających nogi. Tymczasem istnieje wiele medykamentów, które są fototoksyczne, uwrażliwiające komórki skóry na światło słoneczne. Jednym z nich jest wywar, czy też wyciąg z dziurawca. Stosowany jest on w leczeniu depresji, wspomaga wątrobę. Zawiera alkaloid – hyperycynę. W najlżejszym przypadku nadmierna ekspozycja na słońce może prowadzić do wyprysków, a w najgorszych – do złuszczającego zapalenia skóry, co może już wymagać leczenia szpitalnego.
Zatem: jeśli bierzesz jakieś leki, to zobaczy w ich opisie, czy wysoka temperatura nie zmienia ich działania w niekorzystne.
TROPIKALISTA Z WOJSKOWEGO INSTYTUTU MEDYCZNEGO RADZI
Najczęściej jednak wysokie temperatury kojarzą się (i słusznie) z urazami cieplnymi. Dochodzi do nich wskutek:
• niedostatecznego spożycia wody i elektrolitów,
• nadmiernego wysiłku fizycznego,
• braku ochrony przeciwsłonecznej eksponowanych części ciała,
• stosowania leki hamujących wydzielanie potu (atropina, leki przeciwhistaminowe),
• nadużywanie alkoholu, kofeiny (czynników wzmagających odwodnienie organizmu),
• otyłości,
• podwyższonej temperatury ciała w przebiegu chorób infekcyjnych,
• noszenie ubrania ze sztucznych, nieprzepuszczających powietrza tkanin.
„Do urazu cieplnego związanego z działaniem wysokiej temperatury dochodzi w wyniku zachwiania tzw. bilansu cieplnego ustroju. Określa on stosunek ciepła wytwarzanego w ustroju wskutek przemiany materii oraz ciepła uzyskiwanego z otoczenia do ciepła utraconego z organizmu. Do urazu cieplnego dochodzi również na drodze wzmożonej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Do najczęstszych urazów cieplnych związanych z działaniem wysokiej temperatury zalicza się udar cieplny, wyczerpanie cieplne, kurcze mięśniowe i udar słoneczny” – wylicza na swojej stronie internetowej prof. dr hab. n. med. Krzysztof Korzeniewski.
CZYM JEST UDAR CIEPLNY?
Powstaje na skutek załamania mechanizmów termoregulacyjnych, poprzez zablokowanie parowania potu, głównej drogi utraty ciepła. Objawy wczesne to bóle i zawroty głowy, nudności i wymioty, ogólne osłabienie, wzrost temperatury ciała, następnie zaburzenia psychiczne, drgawki. Złym czynnikiem rokowniczym, mogącym prowadzić do zgonu jest przekroczenie temperatury ciała powyżej 41°C.
CZYM JEST WYCZERPANIE CIEPLNE?
Powstaje na skutek odwodnienia i utraty elektrolitów (głównie sodu i chloru) oraz w wyniku niewydolności krążenia obwodowego, co może prowadzić do zapaści. Główne objawy to wzmożona potliwość, bóle głowy, przyspieszone i słabo wyczuwalne tętno, spadek ciśnienia tętniczego.
CZYM SĄ SKURCZE MIĘŚNIOWE?
Są to bolesne skurcze mięśni szkieletowych wywołane nadmierną utratą elektrolitów wraz z potem. Dotyczą zwłaszcza mięśni kończyn górnych i dolnych.
CZYM JEST UDAR SŁONECZNY?
Jest wynikiem bezpośredniego działania promieni słonecznych, w szczególności promieni podczerwonych na sklepienie czaszki, czego następstwem jest przekrwienie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, a w konsekwencji powstanie objawów oponowych.
Tropikalista z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie udającym się w „bardzo gorące” rejony świata zaleca taką podstawową profilaktykę:
• po przyjeździe ze strefy klimatu umiarkowanego do gorącej strefy klimatycznej wskazana jest co najmniej kilkudniowa aklimatyzacja (to nie będzie łatwe, gdy wakacje trwają 7 dni – wpr.pl);
• należy zaplanować właściwy cykl wysiłku i wypoczynku w nowych warunkach klimatycznych;
• trzeba dostarczać organizmowi odpowiedniej ilości wody i elektrolitów,
• należy spożywać wszystkich posiłków;
• nakrycie głowy chroni w znacznej mierze przed promieniami UV;
• dobrze jest unikać nadmiernej konsumpcji alkoholu i kofeiny, bo to działa odwadniająco;
• odpowiedni ubiór (przewiewne, przepuszczające powietrze tkaniny).
Rady te dobrze jest stosować tam, gdzie jest tylko „umiarkowanie gorąco”. Nie zaszkodzi...