Ratowników medycznych czekają szkolenia z leczenia bólu u osób dorosłych w karetkach typu P. Wdrożenie dobrych praktyk będzie monitorowane poprzez System Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego. „Zmiany w uśmierzaniu bólu w ratownictwie medycznym” były tematem przewodnim debaty zorganizowanej (26 czerwca 2018 r.) przez Parlamentarny Zespół ds. Praw Pacjentów. Jednym z ekspertów-panelistów był Klaudiusz Nadolny, ratownik koordynujący Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach.

Panelistami w debacie byli m.in.: Krzysztof Ostrowski (przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Praw Pacjentów), Józefa Szczurek-Żelazko (sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia), prof. Robert Ładny (krajowy konsultant w dziedzinie medycyny ratunkowej), prof. Andrzej Basiński (anestezjolog, dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego), dr Jarosław Woroń (farmakolog kliniczny z Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum), Szymon Chrostowski (prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych), dr Jerzy Gryglewicz (ekspert Ochrony Zdrowia, Uczelnia Łazarskiego).

Wiceminister Józefa Szczurek-Żelazko wskazała, że w ramach rozporządzenia ministra zdrowia z 20 kwietnia 2016 r. ws. medycznych czynności ratunkowych i świadczeń zdrowotnych innych niż medyczne czynności ratunkowe, które mogą być udzielane przez ratownika medycznego - szczegółowo opisano kwestię postępowania z pacjentem, u którego występują objawy bólowe o różnym nasileniu. Został w nim również zamieszczony katalog leków, które mogą być stosowane przez członków zespołów ratownictwa medycznego (ZRM) P i S.

- Obecna ustawa o PRM i inne akty prawne dawały możliwość podejmowania czynności mających na celu walkę z bólem. Pojawiały się jednak sygnały, że nie do końca stosowane są te procedury. W związku z tym minister zdrowia podjął aktywną współpracę z zespołem ds. praw pacjentów, jak również środowiskiem naukowym po to, żeby implementować te zasady do porządku prawnego, aby zaistniały one w każdym podmiocie leczniczym, który dysponuje zespołami ratownictwa medycznego, jak również były stosowane przez poszczególnych członków zespołu ratunkowego - mówiła Józefa Szczurek-Żelazko.

Monitorowanie przez system wspomagania
W opinii wiceminister zdrowia pomocnym w realizacji zamierzeń System Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego (wdrożony w listopadzie 2017 r.). Umożliwi on monitorowanie sposobu realizacji tych zaleceń, czyli w jaki sposób w przypadku konkretnego rozpoznania są stosowane konkretne leki.

- Będzie to narzędzie do monitorowania do zasadności stosowania tych leków. Zgodnie z rozporządzeniem zestaw leków to zarówno leki przeciwbólowe narkotyczne, jak i nienarkotyczne. Te leki już są w wyposażeniu zespołów ratownictwa medycznego i powinny być do dyspozycji – podkreśliła wiceminister Szczurek-Żelazko.

Klaudiusz Nadolny przypomniał, że Polsce mamy ponad 1500 zespołów ratownictwa medycznego. Około 80 proc. są to zespoły podstawowe P.

- Wydanie dobrych praktyk przez ministra zdrowia jest tylko początkiem. Drugim ważnym elementem będzie przeszkolenie. W każdym województwie odbędą się szkolenia dla ratowników medycznych i pielęgniarek systemu w zakresie leczenia bólu. Trzecim elementem będzie monitorowanie leczenia bólu przez zespoły ratownictwa medycznego możliwe dzięki systemowi SWD PRM.

Jego zdaniem w dobrych praktykach zalecane nie jest zwiększanie uprawnień ratowników medycznych, a poszukanie alternatyw dróg podania leków.

- Jako zespół ekspertów będziemy chcieli opracować dobre praktyki leczenia przez zespoły specjalistyczne S, jak również dla pacjenta pediatrycznego, więc w kwestii leczenia bólu w ratownictwie medycznym jesteśmy tak naprawdę na samym początku drogi - przyznał ratownik koordynujący Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego w Katowicach.

Nie ma niekontrowersyjnego standardu
Robert Gałązkowski, szef Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, podkreślił, że po raz pierwszy w praktyce ratownictwie medycznego pojawia się konkretna rekomendacja różnicująca stany zagrożenia życia, stany chorobowe i rekomendująca stosowanie terapii przeciwbólowej w tych stanach.

- To bardzo ważne, że w gronie ekspertów z różnych towarzystw i specjalności wypracowano kompromis, który zaowocował tym materiałem i za chwilę trafi do szerokiego gremium ratowników medycznych w Polsce i pewnie wywoła dyskusję. Musi ją wywołać, bo nie ma na świecie standardu, który wywołałby zachwyt wszystkich i przeszedłby bez dyskusji środowiska – podkreślił Gałązkowski.

W wytycznych dla ratowników medycznych ból podzielono w nich na pięć rodzajów: ból głowy, klatki piersiowej, brzucha, przy złamaniach, ranach i urazach oraz ból przy oparzeniach. Przyporządkowano mu też trzy stopnie natężenia na stosowanej dziś 10-stopniowej skali (od 1 do 4 pkt - ból łagodny, od 5 do 7 pkt - umiarkowany, a od 7 do 10 pkt silny/ekstremalny).

Do 14 czerwca 2018 r. projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie w sprawie standardu organizacyjnego leczenia bólu poddawany był tzw. konsultacjom społecznym. Projekt rozporządzenia określa m.in. wzór Karty Oceny Nasilenia Bólu. Podmioty leczące ból, będą miały obowiązek dostosować swoją działalność do wymagań wprowadzonych rozporządzeniem w terminie 6 miesięcy od dnia jego wejścia w życie. Projektowany standard organizacyjny leczenia bólu został opracowany we współpracy z Polskim Towarzystwem Badania Bólu.

Czytaj więcej o debacie.