Pamiętacie, jak Kmicicowi nakładali chleb z pajęczyną i śliną na głowę rozciętą szablą Wołodyjowskiego? Zdaniem jednych naukowców miało to wytwarzać silny antybiotyk. Inni uważają, że to mit. Dziś już nie trzeba sięgać po taką medycynę, bo od 1928 r. wytwarza się penicylinę i mnóstwo innych antybiotyków do zwalczania zagrożenia bakteryjnego.

Choćby dlatego, że powszechne jest przekonanie o tym, że antybiotyki są dobre na wszystkie choroby. W społeczeństwie świadomość, że antybiotyki (jak wszystkie inne leki), to nie cukierki i nie można ich „jeść” garściami rzadką jest.

Trzeba wiedzieć, że stosowanie antybiotyków w chorobach wirusowych nic nie daje. W drugim – nadużywanie prowadzi do antybiotykoodporności. To rocznie powoduje ponad 1,2 mln zgonów. Po prostu: w takich przypadkach antybiotyk jest nieskuteczny. Nie jest wskazane przerywanie terapii, gdyż też skutkiem tego może być antybiotykoodporność…

Poznaniu całej prawdy
o antybiotykach ma służyć, przypadający na18 listopada, Europejski Dzień Wiedzy o Antybiotykach. Nie jest ona, jakby można sądzić, szczególnie popularna w społeczeństwie. I dlatego też od 18 do 24 listopada obchodzimy również Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach.

Po 75 latach od odkrycia dokonanego przez szkockiego lekarza  Alexandera Fleminga, po tym, jak dzięki temu można było uratować życie milionom, ludzkość powoli zbliża się do rzeczywistości… sprzed 1928 r. Grozi nam brak skutecznych leków do leczenia niektórych infekcji bakteryjnych – alarmują naukowcy.

Powrót do tamtych czasów grozi tym, o czym zapomnieliśmy: wystarczy byle jakie zakażenie, by skończyło się ono śmiercią. Co zrobić, by nie wrócić do tamtych czasów?

Apel w tej materii WHO
(Światowa Organizacja Zdrowia) adresuje nie tylko do lekarzy, także do ich pacjentów. Ty także możesz przyczynić się do tego, że będziesz poza wpływem AMR (Antimicrobial Resistance) – oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Wystarczy przestrzegać kilku zasad…

• Stosuj antybiotyki tylko przeciwko infekcjom bakteryjnym, a nie przeciw infekcjom wywoływanym przez wirusy (przeziębienie czy grypa).

• Przyjmuj wyłącznie antybiotyki przepisane przez lekarza.

• Gdy stwierdzi on, że antybiotyki są konieczne, przyjmuj je w sposób odpowiedzialny, zgodnie z zaleceniami lekarza w zakresie dawkowania i czasu trwania terapii.

• Unikaj samoleczenia antybiotykami.

• Nie dziel się „nadliczbowymi” antybiotykami z poprzedniej terapii z innymi.

• Co zostało z poprzedniego leczenia, nie chomikuj w apteczce, ale utylizuj. W każdej aptece jest na takie odpady pojemnik. Skomplikowane? Nie. Stosując się do tych zaleceń, można mieć pewność, że w sytuacji krytycznej antybiotyk prawdopodobnie spełni swoją rolę, a nie będzie miał skuteczność cukierka.

Skąd to słowo „prawdopodobnie”?
Dlatego, że antybiotyki stosuje się nie tylko wobec ludzi, ale i zwierząt hodowlanych. Dlatego też AMR ma charakter globalnego zagrożenia dla zdrowia publicznego. WHO wprost alarmuje: jest jednym z dziesięciu najgroźniejszych wyzwań stojących przed ludzkością.

Miernikiem użycia antybiotyków jest tzw. dawka dobowa definiowana - DDD, (Daily Defined Dose).

W 2021 r. przeciętne całkowite zużycie (łącznie w lecznictwie otwartym i zamkniętym) antybiotyków w Unii Europejskiej/Europejskim Obszarze Gospodarczym wyniosło 16,4 DDD na 1000 mieszkańców. W poszczególnych krajach oscylowało w przedziale 8,5–28,9 DDD.

W Polsce ten współczynnik wynosił w 2021 r. 18,78 DDD w lecznictwie otwartym i 1,37 DDD – w szpitalach (lecznictwie zamkniętym), przy średniej europejskiej wynoszącej 1.4 DDD. Gołym okiem, bez specjalistycznej wiedzy, widać, gdzie jakie źródło ma jedno z dziesięciu największych globalnych zagrożeń dla zdrowia publicznego. Czy będziesz je zwiększał czy zmniejszał?

Czytaj więcej o tym, jak nie zwiększać AMR.